امروزه لوله و اتصالات پنج لایه، بخش عمده‌ای از بازار لوله و اتصالات ساختمانی را به خود اختصاص داده است. این امر به دلیل انعطاف‌پذیری، سرعت و سهولت اجرا و مقرون به صرفه بودن لوله و اتصالات پنج لایه می باشد. امروزه لوله کشی سیستم‌های آبرسانی و گرمایشی-سرمایشی با استفاده از لوله‌های چندلایه جایگزین سیستم‌های فلزی و پلی‌پروپیلن گردیده است.
آشنایی بیشتر با لوله و اتصالات پنج لایه
لوله و اتصالات پنج لایه می توان گفت لوله ها و اتصالات پنج لایه از به روزترین محصولات در صنعت لوله کشی به حساب می آیند. این لوله ها به راحتی اجرا و نصب شده و بدون شکستن خم می شوند. لوله های پنج لایه از کنار هم قرار گرفتن دو لایه پلی اتیلن، دو لایه چسب و یک لایه میانی آلومینیوم ساخته می شوند. به شکل زیر نگاه کنید. در این شکل پنج لایه‌ی لوله را نشان داده است. لوله و اتصالات پنج لایه ترکیب شیمیایی پلی اتیلن و لایه فلزی به کار رفته باعث قابلیت های مناسب این لوله ها مانند تحمل دما و فشار بالا می شود. می توان گفت این لوله ها ویژگی ها و مزایای لوله های پلاستیکی و فلزی را با هم دارند. لوله و اتصالات پنج لایه کاربرد زیادی در سیستم های لوله کشی آب آشامیدنی، سیستم های گرمایشی مانند گرمایش از کف و لوله کشی رادیاتور و فن کویل ها دارند.
انواع لوله های پنج لایه
لوله و اتصالات پنج لایه به طور کلی می توانیم لوله‌های پنج لایه را به سه دسته تقسیم نماییم:
لوله های پنج لایه مشبک یا PEX/AL/PEX
لوله های PE-RT/AL/PE-RT
لوله های PE/AL/PE
در ادامه به شرح انواع لوله‌های پنج لایه می پردازیم.
1ـ لوله های پنج لایه مشبک PEX/AL/PEX
نام این نوع لوله بر اساس روش خاص تولید آن انتخاب شده است که در این روش لایه آلومینیوم بر روی لایه ای با ساختار پلی اتیلن مشبک پیچیده می شود. کاربرد این لوله ها در سیستم های سرمایش و گرمایش، رادیاتور، سیستم های فشار قوی، انتقال سیالات سرد و سیستم های گرمایش از کف می باشد. این مدل از لوله های پنج لایه با استفاده از تکنولوژی خاصی تولید شده که ویژگی های مثبت متریال پلاستیکی و فلزی را با هم ترکیب می کند. لایه داخلی و بیرونی لوله پنج لایه از جنس پلی اتیلن بوده در حالی که لایه ی میانی از جنس آلومینیوم است. لایه داخلی و بیرونی این لوله ها در برابر دمای بالا مقاوم بوده و خورده نمی شود. به منظور انتقال سیالات بهداشتی مناسب می باشد. به دلیل سطح صاف خود مانع هر گونه رسوب گذاری در لوله شده و همچنین سیستم را به خوبی ایزوله می کند. در این لوله ها از یک نوع روش و چسب خاص برای اتصال لایه پلی اتیلن و لایه آلومینیوم استفاده می شود. لوله های پنج لایه PEX/AL/PEX قابلیت کار کردن در شرایط بلند مدت و حداکثر دمای 90 درجه سانتی گراد و فشار 10 بار را دارند.
مزایای لوله‌های پنج لایه مشبک
استفاده از لوله های پنج لایه پلی اتیلن مشبک دارای مزایای زیر است:
الف) انعطاف پذیری
پلی اتیلن به کار رفته در این نوع لوله ها موجب انعطاف بالای انها می گردد. این موضوع عاملی متقاعد کننده برای استفاده از آنها در سیستم لوله کشی است. این لوله ها قابلیت خم شدن در شعاع های کوچک و بزرگ را داشته و نیاز کمتری به اتصالات زانویی دارند. البته در صورتی که نیاز به تغییر جهت های 90 درجه تند باشد لازم است از زانویی 90 درجه استفاده شود.
ب) استفاده کمتر از اتصالات
در لوله کشی، هرچه از اتصالات کمتر استفاده شود، بهتر است. اتصالات استفاده شده در لوله کشی غالبا ضعیف بوده، آب بندی مناسبی ندارند. همچنین هزینه بالایی داشته و باعث افت فشار سیستم نیز می شود. لوله های پنج لایه، با توجه به ویژگی انعطاف‌پذیری که قبلاً بیان شد، نیاز کمتری به اتصالات دارند. بنابراین می توان اتصال بین منبع آب تا تجهیز مورد نظر را به وسیله لوله های پنج لایه و با اتصالات موجود در دو انتهای خط اجرا کرد.
ج) قابلیت استفاده فشار بیشتر
در لوله کشی با استفاده از لوله های پنج لایه تغییر جهت های تند کمتری استفاده می شود. بنابراین در صورت نیاز می توان فشار آب بیشتری را در دوش حمام، توالت و … استفاده کرد.
د) نصب آسان
این لوله‌ها نصب آسانی دارند و همین به عنوان یک ویژگی بسیار مهم قلمداد می گردد. نصب لوله های PEX/AL/PEX به انرژی کمتری نیاز دارد. با وجود این لوله ها دیگر نیازی به فعالیت هایی مثل جوشکاری، لحیم کاری یا استفاده از چسب نمی باشد. هنگامی که از لوله های پنج لایه استفاده می کنیم، کار کردن با انواع دیگر لوله ها امری خوشایند نیست. اتصالات پنج لایه با استفاده از ابزارهایی مانند پرس و آچار قابل تنظیم به راحتی تجهیزات را به یکدیگر وصل می کند.
هـ) زیبایی نصب روکار و مطمئن بودن نصب توکار
زیبایی در نصب لوله‌کشی روکار عامل مهمی است. اما در لوله‌کشی توکار، زیبایی اهمیت کمتری دارد. به جای زیبایی، قابل اطمینان بودن، مهم است. این مدل از لوله‌های پنج لایه، هر دو ویژگی را با هم دارند. از لوله های پنج لایه می توان در هر دو حالت توکار و روکار استفاده کرد چراکه علاوه بر قابلیت اطمینان و دوام مناسب، ظاهر زیبایی دارند.
و) مقاومت در برابر رطوبت
خورده شدن یکی از عوامل مضری است که در نصب لوله‌کشی بسیار مهم است. در معرض رطوبت بودن، خوردگی را افزایش می دهد. گاهی لوله ها در تماس با مواد معدنی خوردگی پیدا می کنند. اما آیا راهی برای نجات از این عامل وجود دارد؟ پاسخ لوله‌های پنج لایه‌ی مشبک می باشد. لوله های پنج لایه برخلاف لوله های فلزی در برابر رطوبت و مواد معدنی خورده نمی شوند.
ز) پیشگیری از خطر آتش سوزی
در نصب لوله های پنج لایه از فعالیت هایی مانند جوشکاری یا شعله آتش استفاده نمی شود. بنابراین خطر آتش سوزی نیز کاهش می یابد. لوله و اتصالات پنج لایه
ح) قابلیت اتصال به لوله های با جنس دیگر
اتصالات پنج لایه موجود در بازار این امکان را فراهم می نمایند که لوله های پنج لایه را به سایر لوله ها از جمله لوله های فلزی متصل کرد.
ط) طول عمر زیاد
لوله و اتصالات پنج لایه مشبک، عمر زیادی دارند. همین مزیت سبب شده تا جایگزینی مناسب برای لوله های فلزی و ترموپلاستیک مخصوصاً در کاربردهای با عمر زیاد باشند. عمر لوله های پنج لایه مشبک PEX/AL/PEX به 50 سال می رسد.
ی) مناسب برای انتقال سیالات گرم و سرد
ویژگی های لوله پنج لایه مشبک باعث می شود بتوان بدون هیچ نگرانی از آن برای انتقال سیالات گرم و سرد استفاده کرد.
ک) مقاوم در برابر یخ زدگی آب
یکی از مشکلات لوله‌کشی، شکستگی و ترک برداشتن لوله‌ها در هنگام یخ زدگی آب می باشد. انجماد آب باعث افزایش حجم آن می گردد. افزایش خجم سبب ترکیدگی لوله هایی مانند پی وی سی می شود. لوله های پنج لایه در اثر یخ زدگی آب شکسته و پاره نمی شوند. همچنین در صورت لزوم و برای جلوگیری از یخ زدگی می توان از متریال های عایق کننده مانند فوم به همراه لوله های پنج لایه استفاده کرد.
معایب لوله‌های پنج لایه مشبک
در کنار مزایای فراوانی که برای لوله‌های پنج لایه مشبک بیان شد، این لوله‌ها معایبی نیز دارند:
الف) در برابر نور خورشید از بین می روند.
لوله های پنج لایه نمی تواند در کاربردهایی که در معرض نور خورشید است استفاده شود. باید توجه داشت این لوله ها ترجیحاً بایستی در معرض نور نگهداری نشوند.
ب) شکنندگی در برابر اتصالات برنجی
گاهی در لوله‌های پنج لایه، شکستگیهایی پیش می آید. بررسی این موارد نشان می دهد که این لوله‌ها در کنار اتصالات برنجی قرار داشته اند. بعضی از کارشناسان شکستگی های سیستم لوله کشی پنج لایه را نتیجه استفاده از اتصالات برنجی در کنار آنها می دانند. در واقع نوع خاصی از اتصالات برنجی با مواد معدنی موجود در آب سنگین واکنش می دهد. روی موجود در اتصالات با ترکیب شیمیایی لوله واکنش می دهد و گاها باعث نشتی یا ایجاد موانعی در مسیر جریان می شود. یک راه حل این مشکل می تواند کاهش مقدار روی موجود در اتصالات برنجی باشد.
ج) عایق کاری با چسب محدودیت دارد.
استفاده از بعضی از عایق های چسبی می تواند باعث از بین رفتن زودرس این لوله ها شود. برای جلوگیری از این مشکل می توان از عایق فوم استفاده کرد که هیچ اثر بدی بر سیستم لوله پنج لایه نخواهد داشت.
2ـ لوله های پنج لایه PERT/AL/PERT
نوع دوم لوله‌های پنج لایه، لوله های پلی اتیلن پنج لایه PE-RT/AL/PE-RT می باشند. این لوله‌ها دارای ساختار مولکولی طراحی شده به منظور ارتقاء عملکرد در شرایط دما بالا می باشد. ساختار پلیمری این لوله ها باعث تحمل بیشتر فشار و مقاومت شیمیایی این لوله ها می شود. این لوله ها قدمتی 35 ساله در بازارهای بین المللی دارند. در طول این سالها، کاربردهای موفق و قابل اطمینانی را از خود نشان داده اند. ساختار این لوله‌ها چنین است که از یک لایه ی میانی آلومینیوم و دو لایه بیرونی و داخلی از جنس پلی اتیلن که توسط چسب به لایه ی آلومینیوم متصل شده اند تولید می شود. این لوله‌ها کاربردهای مختلفی دارند:
خطوط انتقال آب سرد و گرم خانگی و تجاری
سیستم گرمایش تابشی و سرمایش
سیستم های هیدرونیک و توزیعی رادیاتورها، فن کویل و …
مزایای لوله های PERT/AL/PERT
این لوله‌ها مزایایی دارند که در زیر به آنها اشاره می گردد.
مناسب برای انتقال آب آشامیدنی و قابلیت اطمینان در بلند مدت
مقاومت در برابر خوردگی و رسوب
انعطاف بالا و قابلیت نصب سریع
مقاومت در برابر انقباض ناشی از دمای کم
وزن سبک و قابلیت حمل آسان
مقاومت در برابر ضربه قوچ و نویزهای سیستم
استفاده نکردن از آتش به منظور اتصال و قابلیت استفاده از اتصالات مختلف جهت نصب آنها
قابلیت بازیافت و استفاده از مواد سازگار با محیط زیست در تولید آن
زیبایی و صافی سطح بیرونی
نرمی بیشتر نسبت به سایر لوله های 5 لایه
این لوله ها می تواند حداکثر دمای بلند مدت 70 درجه سانتی گراد و فشار 10 بار را تحمل کنند.
3ـ لوله های پنج لایه PE/AL/PE
لوله های PE/AL/PE سومین نوع لوله های پنج لایه می باشند. این لوله‌ها، معمولاً جهت انتقال آب سرد و در دماهای کمتر از 50 درجه سانتی گراد استفاده می شوند. این لوله ها مقاومت مناسبی در برابر خوردگی داشته و انعطاف بسیار خوب و سختی قابل قبولی دارند. لایه داخلی و بیرونی این لوله از پلی اتیلن چگالی سنگین HDPE ساخته شده و توسط چسب مخصوص به لایه میانی آلومینیوم متصل می شود. از این لوله ها جهت گرمایش از کف و همچنین انتقال آب گرم استفاده می شود.
انواع اتصالات پنج لایه
لوله و اتصالات پنج لایه اتصالات پنج لایه دو نوع هستند: 1ـ اتصالات کوپلی 2ـ اتصالات پرسی اتصالات پرسی نسبت به اتصالات کوپلی ارزانتر هستند. اشکال این اتصالالت این است که برای نصب نیاز به ابزار پرس خاص خود دارند. اتصالات کوپلی با ابزارهای معمولی قابل نصب هستند و به راحتی می توان سیستم را باز و بسته کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، آگاهی از قیمت روز، سفارش خرید و… با واحد مهندسی تماس بگیرید.
